Suriye’de 61 yıldan beri süren Baas yönetimi dün itibarıyla sona erdi. 24 yıldır yönetimde bulunan Beşar Esad, 2011’de başlayan ayaklanmanın 13. yılında yönetimi terk etti. Şu an ailesiyle birlikte sığındığı Rusya’da olduğu biliniyor.
Herkes, 13 yıl boyunca her türlü saldırıya direnen Suriye Ordusu’nun bir anda direnişi neden bıraktığını anlamaya çalışıyor. 13 gün önce Halep’e yönelik saldırının ardından Suriye Ordusu, neredeyse savaşmadan bütün mevzilerini terk etti. Suriye’nin neden çöktüğü veya bundan sonra olacaklara dair görüşlerime bu yazıda yer vermeyeceğim çünkü bu tek bir yazıya yetmeyecek kadar karmaşık bir konu.
Siyasette “Dünya Lideri’nden sonra ‘Fatih Erdoğan’ dönemi
Olayın bizi ilgilendiren asıl boyutu ise Türkiye üzerindeki etkileridir. Şüphe yok ki son yaşananlar Türkiye’yi derinden etkileyecek. Nedenlerini sıralamaya başlarsak, Erdoğan ve taraftarları bir kez daha büyük bir özgüven kazanmıştır. Taraftarlarının gözünde Erdoğan, bir fatihtir!
Bu durum, muhaliflere karşı zaten üstenci bir dil benimsemiş olan Erdoğan ve diğer AKP’li yetkililerin söylemlerini daha da sertleştirmesine neden olabilir. Ancak bunun iç kamuoyuna yansımaları olumlu olmayabilir. Erdoğan ve taraftarlarının sertleşen dili, siyasetteki gerilimi artırabilir.
Şam Emevi Camisi’nde 13 yıldır beklenen poz
Erdoğan, zaferini tescil etmek için yakın zamanda Şam’a gidip Emevi Camisi’nde vaat ettiği o meşhur namazını kılacaktır. Bu durumun, yerel seçimlerdeki başarısızlık sonrasında morali bozulan AKP teşkilatlarına da moral vereceği kesindir. Suriye’de Esad yönetiminin gitmesiyle Türkiye’de sayıları 3,5 milyon olan Suriyelilerin bir kısmının ülkelerine dönmesi, Erdoğan’ı rahatlatacak ve muhalefetin en önemli eleştirilerinden birinin etkisizleşmesini sağlayacaktır.
Ambargoların kalkması halinde Suriye’nin yeniden inşa sürecinde Türk şirketlerinin önemli kazançlar elde etmesi muhtemeldir. Son süreçte YPG’nin de içinde olduğu SGD’nin Suriye’deki hâkimiyet alanını genişlettiği görülse de bu durum geçici olacaktır. Bir süre sonra SGD içerisindeki Arap unsurlarla Kürtler arasındaki gerilimin artması ve YPG’nin hâkimiyet alanının daralması muhtemeldir.
Erdoğan kısa vadede kazançlı
Bütün bu gözlemler ışığında, en azından kısa vadede Erdoğan’ın olan bitenden kârlı çıktığı konusunda şüphe yok. Bunun Türk siyasetine olan yansıması ise yukarıda belirttiğimiz gibi Erdoğan’ın dilinin daha da sertleşmesi şeklinde olması muhtemel sonuçlar arasında. Çünkü 2010’da başlayan Arap Baharı, nasıl Erdoğan’ın dilini ve söylemlerini sertleştirmiş, daha da İslami bir tona bürünmesini sağladıysa, yandaşlarının nezdinde ‘Fatih Erdoğan’ın dili de o günleri aratmayacaktır.
Erdoğan’ın artan etkinliği karşısında liderliği tartışmalı olan CHP Genel Başkanı Özgür Özel ile üzerinde yargı tehdidi sallanan Ekrem İmamoğlu’nun ne kadar varlık gösterebileceği ise ayrı bir konudur.
Rüzgar yaratır ama son sözü ekonomi söyleyecek
Tabii ki, bütün bunların kısa vadeli tahminler olduğunu unutmamak gerekiyor. Çünkü siyasette, hele de Ortadoğu siyasetinde, bir yıl sonrasını dahi kestirmek çok güç. Suriye’nin bugünü de yakın geleceği de dününden daha berrak değil.
“Bir ipte iki cambaz oynamaz” misali birçoğu radikal dincilerden oluşan muhaliflerin yakın zaman içinde ülke yönetiminde bir güç mücadelesine girmesi kaçınılmaz.
Keza şimdilik yapılan ılımlı açıklamalara karşın yakın sürede ülkede azınlıkları hedef alabilecek saldırılar olası.
İsrail fırsat kaybetmeden sınırına yakın Suriye topraklarında kontrolü ele geçirmiş vaziyette.
Saddam Hüseyin ve Muammer Kaddafi devrildiğinde de çok sevinen olmuştu ama sonrasında yaşanan vahim olaylar herkesin hatırasında.
Umarım Suriye daha fazla acı, savaş yaşamadan huzura kavuşur ama siyasetten az çok anlayan herkes bunun kolay olmayacağının farkında.
Sonuç olarak, madem konumuz Suriye ve olanların Türkiye’ye olası etkileri, yazımızı bir Arap atasözüyle bitirelim: “Hele şu toz duman bir dağılsın, bindiğin at mı eşek mi anlarsın.”
Evet son gelişmeler Erdoğan için yeni bir rüzgar yaratabilir ama seçim günü geldiğinde Türkiye’de son sözü ise ekonomi söyleyecek…